Spaanse architectuur

Spanje heeft altijd bouwstijlen van andere culturen overgenomen: de Moorse bouwstijl uit Noord-Afrika, de romaanse en gotische stijlen uit Frankrijk en de renaissancestijl uit Italië. Elke stijl werd echter op een specifiek Spaanse manier geïnterpreteerd, met scherpe contrasten tussen lichte en donkere partijen, afwisseling tussen soberheid en overdadige decoratie, en dikke muren met kleine ramen om het zonlicht en de warmte buiten te houden. De stijlen verschillen van streek tot streek en weerspiegelen de indeling van Spanje voor de eenwording. Sinds Moorse tijden overheerst de bouwvorm van een centrale patio, omringd door arcaden.

Romaans en ouder (8e - 13e eeuw)
Romaanse kerken werden vooral gebouwd in Catalonië en langs de pelgrimsroute naar Santiago. Hun kenmerken zijn rondbogen, dikke muren en weinig ramen. De vroegste kerken vertonen pre-romaanse of mozarabische kenmerken.

Moors (8e - 15e eeuw)
De Moren bewaarden de mooiste decoraties voor het interieur, waarin geometrische, kalligrafische en florale motieven in azulejos (tegels) of stucwerk werden aangebracht. Ze maakten veel gebruik van de hoefijzerboog van de Visigoten. Voorbeelden van Moorse architectuur zijn vooral in Zuid-Spanje te vinden.

Gotisch (12e - 16e eeuw)
De Gotiek werd eind 12e eeuw uit Frankrijk geïmporteerd. De ronde boog werd vervangen door de spitsboog, die hogere gewelven en ramen mogelijk maakte omdat hij sterker was. Uitwendige steunberen moesten voorkomen dat de muren van het schip opzij werden gedrukt. Gebeeldhouwde versieringen kwamen het meest voor in de flamboyant-gotische stijl van de 15e eeuw. Na de val van Granada kwam de laat-gotische Isabella-stijl op. Ondertussen ontwikkelden Moorse ambachtslieden in heroverde gebieden de zeer decoratieve christelijk-islamitische mudéjar-stijl.

Renaissance (16e eeuw)
Rond 1500 introduceerden Italiaanse ambachtslieden en Spaanse kunstenaars die in Italië hadden gestudeerd een nieuwe stijl. De Renaissance greep terug op de bouwstijl van het oude Rome, die wordt gekenmerkt door symmetrie en gebruik van de rondboog, en Dorische, Ionische en Corinthische zuilen. Vroege Spaanse renaissancistische architectuur heet plateresk omdat de detaillering op het werk van een zilversmid (platero) lijkt.

Barok (17e - 18e eeuw)
Barok kwam voort uit een verlangen naar drama en beweging. De versiering werd extravagant, met overdadig beeldhouwwerk en gedraaide zuilen. De overdreven barokke churriguereske stijl is genoemd naar de architectenfamilie Churriguera, maar werd vooral uitgedragen door hun opvolgers.

Modern (laat 19e eeuw tot nu)
Het Modernisme, een Catalaanse interpretatie van de art nouveau-stijl, is het beste te zien in Barcelona. De architecten experimenteerden met een originele manier van decoreren. In de afgelopen jaren is er in Spanje vooral functioneel gebouwd, waarbij de vorm de functie aangeeft en decoratie spaarzaam is.

BRON: Capitool Reisgidsen, Spanje